Sowiński (Sówka-Sowiński) Jerzy, pseud. Rolnik (1920–1995), profesor Akad. Rolniczej w Poznaniu. Ur. 5 IV w Koszycach Wielkich (pow. tarnowski), był synem Stefana, księgowego, i Bronisławy z Napieralskich.
W r. 1926 zamieszkał S. z rodzicami w Gortatowie (pow. brodnicki), gdzie ukończył szkołę powszechną, w l. 1931–9 uczył się w gimnazjum i liceum humanistycznym w Brodnicy i tam zdał maturę. W czasie okupacji pracował fizycznie, potem jako urzędnik gospodarczy w niemieckich gospodarstwach rolnych pow. brodnickiego, kolejno w: Komorowie (1939–41), Powężku (1941–3) i Niewierzu (1943–5). Jesienią 1943 wstąpił do AK i został łącznikiem Inspektoratu Brodnica. Do jego zadań należało werbowanie przedwojennych wojskowych, przygotowanie zrzutowisk lotniczych, pomoc żywnościowa dla jeńców sowieckich i pilotowanie oficerów AK. Po wojnie od maja do października 1945 pracował w Pow. Urzędzie Ziemskim w Brodnicy.
W l. 1945–9 studiował S. rolnictwo na Wydz. Rolniczo-Leśnym Uniw. Pozn. Specjalizował się w produkcji roślinnej, opracowując m.in. plany gospodarstw rolnych Państwowych Nieruchomości Ziemskich okręgów ziemi lubuskiej (1946) i Opola (1947). Dn. 29 X 1949 uzyskał dyplom magistra inżyniera rolnictwa na podstawie nieopublikowanej pracy Charakterystyka cech odmianowych owsa i został młodszym, następnie starszym (1 IV 1951) asystentem w kierowanym przez Wacława Łastowskiego Zakładzie Szczegółowej Uprawy Roślin Wydz. Rolniczo-Leśnego Uniw. Pozn. (od r. 1951 Wyższej Szkoły Rolniczej – WSR). W styczniu 1956 został adiunktem i prowadził zajęcia dydaktyczne oraz terenowe badania naukowe dotyczące zagadnień agroekologicznych, zwłaszcza wpływu zadrzewień śródpolnych na mikroklimat pól uprawnych i plonowanie roślin. Opublikował m.in. Zagadnienie zadrzewień śródpolnych w świetle początkowych badań w Turwi i Gołębinie („Roczniki Nauk Roln.”, S. F, T. 71: 1956 z. 2). Dn. 11 XI 1961 uzyskał stopień doktora nauk rolno-leśnych na podstawie pracy Zagadnienie uprawy jęczmienia browarnego na glebach lekkich („Prace Kom. Nauk Roln. i Leśnych Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk” T. 12: 1962 nr 2) napisanej pod kierunkiem Felicjana Dembińskiego. Po śmierci Łastowskiego przeniósł się 1 X 1964 do Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin WSR (od r. 1972 Akad. Rolniczej – AR). Habilitował się 23 II 1974 na podstawie pracy Wpływ herbicydów na plon oraz jakość browarną ziarna jęczmienia i słodu („Roczniki AR w P., Prace habilitacyjne” 1974 z. 48). Dn. 1 XII 1978 otrzymał stanowisko docenta, a 1 IV 1987 został mianowany profesorem nadzwycz. Dla potrzeb dydaktyki utworzył kolekcję gatunków i odmian roślin uprawnych, urządził cztery laboratoria chemiczne do wykonywania analiz i pracownię agrotechniczną w Brodach. Prowadził kursy i seminaria zawodowe dla rolniczej kadry inżynieryjno-technicznej, kombinatów gospodarstw rolnych, zakładów piwowarskich, oraz dla instruktorów i producentów wikliny.
S. był wybitnym specjalistą w zakresie agrotechniki zbóż, zwłaszcza jęczmienia browarnego. Zajmował się wpływem nawożenia azotowego, herbicydów i chemicznych substancji hamujących wzrost (retardantów) na ten gatunek oraz kompleksową technologią jego uprawy, m.in. w pracach publikowanych w „Rocznikach Nauk Rolniczych” (S. A, T. 103: 1978 z. 2, T. 104: 1979 z. 1, T. 111: 1995 z. 1–2). Napisał też broszurę Uprawa jęczmienia jarego na cele browarne i pastewne (P. 1979). Równocześnie w l. 1971–5 prowadził badania nad kompleksową walką z chwastami wśród innych zbóż i na plantacjach wikliny plecionkarskiej (we współpracy z Ośrodkiem Badawczo-Rozwojowym «Cepelia»). Na ten temat opublikował prace w „Nowym Rolnictwie” (T. 26: 1977 nr 7 – wspólnie z Zenonem Woźnicą, T. 27: 1978 nr 5, T. 33: 1984 nr 2 – wspólnie z Janem Jerzem) oraz dwuczęściową Wpływ herbicydów oraz dodatkowego spulchniania międzyrzędzi na zachwaszczenie, wzrost i plonowanie wikliny („Roczniki Nauk Roln.”, S. A, T. 107: 1988 nr 3). Ogółem ogłosił 62 prace, w tym 18 rozpraw i monografii.
S. brał udział w konferencjach organizowanych m.in. przez Forschungsinstitut für die Garungsindustrie, Enzymologie und Technische Mikrobiologie der DDR (Berlin 1962, 1968, Lipsk 1968, Halle 1977), Zemědělský Výzkumný Ústav (Kromieryż 1967, 1970) i Stację Oceny Nasion w Budapeszcie. W kraju współpracował z Inst. Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa we Wrocławiu (1971–5), Inst. Przemysłu Organicznego w Warszawie (1974–82), oraz Państw. Zakładami Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego w Warszawie i Poznaniu (1964–8, 1974–6). Działał też w Komisji ds. Roślin Zbożowych Rady Naukowo-Technicznej i Państw. Komisji Oceny Odmian przy Min. Rolnictwa (1961–72). Ponadto był członkiem Polskiego Tow. Przyrodników im. Kopernika (od r. 1960), Polskiego Tow. Nauk Agrotechnicznych (od r. 1983) i Polskiego Tow. Gleboznawczego (od r. 1984). Dn. 30 IX 1990 przeszedł S. na emeryturę, ale jeszcze przez rok pracował na pół etatu. Zmarł 1 XI 1995 w Poznaniu, pochowany został na cmentarzu Sołackim parafii p. wezw. św. Jana Vianney przy ul. Lutyckiej. Był odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1973), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983), Krzyżem AK (1994) i Medalem KEN (1995).
Małżeństwo S-ego, zawarte 25 III 1951 z Aleksandrą z domu Szwakopf (1920–1984), było bezdzietne. Żona S-ego w czasie okupacji niemieckiej, od r. 1941, była łączniczką AK pseud. Oleńka w Okręgu Kieleckim. Po wojnie od r. 1950 pracowała w Stacji Oceny Nasion, następnie była kierownikiem Laboratorium Państw. Inspekcji Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych w Poznaniu (do r. 1980). Była odznaczona m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
W r. 1996 Rada Wydz. Rolniczego AR w Poznaniu utworzyła stypendium im. Profesora Jerzego i Aleksandry Sowińskich, przyznawane corocznie wyróżniającemu się studentowi, wykonującemu pracę dyplomową z zakresu uprawy roli i roślin.
Bibliografia publikacji pracowników Wyższej Szkoły Rolniczej (Akademii Rolniczej) w Poznaniu 1945–1980, P. 1974–86; – Słownik biograficzny konspiracji pomorskiej 1939–1945, Red. H. Maciejewska-Marcinkowska, E. Zawadzka, Tor. 1994 I (H. Nowicka, fot.); – Dzieje akademickich studiów rolniczych i leśnych w Wielkopolsce 1919–1969, P. 1970; Nauka w Wielkopolsce, P. 1973; Siedemdziesiąt lat akademickich studiów rolniczych i leśnych. Akademia Rolnicza w Poznaniu, P. 1989 s. 22, 240, 247; – Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1959–1962, W. 1963 s. 426; toż za r. 1974, W.–P. 1976 s. 845; – Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za lata akademickie 1945–1954/55, P. 1958; Kronika Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 1951/52–1958/59, P. 1960; – „Głos Wpol.” 1984 nr 279–281 (dot. żony), 1995 nr 256, 267; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Fragmenta Agronomica” R. 13: 1996 nr 1 (J. Pudełko, fot.), „Wieści Akad.” R. 3: 1999 nr 24–25 (fot.); – Arch. AR w P.: sygn. 139/92/12 (teczka osobowa S-ego), sygn. KR–750, 6/91/17; Arch. Katedry Uprawy Roli i Roślin AR w P.: Teczka osobowa S-ego; Arch. ŚZŻAK, Okręg w P.: sygn. 2223; – Informacje rodziny Szwakopf z P.
Andrzej Dzięczkowski